Ερώτηση από nikiag (8.7.2014)
"Η μικρή μου 4 μηνών εδώ πριν τρεις μέρες ξεκίνησε διάρροιες. Την τρίτη μέρα σταμάτησαν αλλά τώρα οι κενώσεις της είναι πράσινες με βλέννες άσπρες ή ροζ. Που μπορεί να οφείλεται; Η καλλιέργεια ούρων βγήκε καθαρή και περιμένουμε των κοπράνων. Υπάρχει πιθανότητα αλλεργίας καθώς στο παρελθόν είχε εμφανίσει και αιματάκι. Σκέφτομαι να προσθέσω και συμπλήρωμα ξένου γάλακτος υποαλλεργικού, είναι η κατάλληλη περίοδος και αν με ποιο τρόπο να το κάνω. Ευχαριστώ πολύ εκ των προτέρων"
Απάντηση από παιδίατρο (8.7.2014)
"Κατ’ αρχήν θα πρέπει να πω πως οι πληροφορίες που μού δίνετε με οδηγούν στο να έχω περισσότερες ερωτήσεις για εσάς, παρά απαντήσεις, οπότε η πρώτη και πιο σημαντική συμβουλή μου στην περίπτωσή σας είναι να επισκεφτείτε έναν παιδίατρο - η κλινική εκτίμηση και το εκτεταμένο ιστορικό είναι απαραίτητα για να δοθεί σωστή ιατρική συμβουλή στην περίπτωσή σας.
Για τα παρακάτω λαμβάνω ως δεδομένο πως το παιδί σας είναι κατά τα άλλα υγιές, χωρίς άλλα οξέα ή χρόνια νοσήματα, αλλά και πως δεν λαμβάνει κανενός είδους φάρμακο ή συμπλήρωμα ή ομοιοπαθητικό σκεύασμα.
Μακράν οι περισσότερες περιπτώσεις οξείας γαστρεντερίτιδας οφείλονται σε κάποιον ιό και δεν χρήζουν καμίας φαρμακευτικής αγωγής. Ο σημαντικότερος κίνδυνος που απορρέει από αυτές είναι η αφυδάτωση, οπότε η συχνή χορήγηση υγρών (στην περίπτωσή σας αποκλειστικά γάλα, μητρικό ή φόρμουλα). Αν το παιδί κάνει εμέτους τότε θα πρέπει να δίνονται συχνότερα γεύματα, αλλά μικρότερη ποσότητας. Αν και πάλι δυσκολεύεστε να διατηρήσετε το παιδί σας καλά ενυδατωμένο (να μην είναι χλωμό, να μην είναι ξερά τα χείλη ή βυθισμένα τα μάτια, και πάνω από όλα να έχει τουλάχιστον 5-6 βαριές πάνες με ούρα την ημέρα) τότε πρέπει σίγουρα να μεταβείτε στον παιδίατρο ή το πλησιέστερο νοσοκομείο. Όπως προανέφερα, οι ιογενείς γαστρεντερίτιδες είναι αυτοπεριοριζόμενες, και ο μόνος πραγματικός κίνδυνος είναι η αφυδάτωση - αν δεν καταφέρουμε να το κάνουμε από το στόμα, το παιδί πρέπει να πάρει υγρά ενδοφλεβίως, έστω και για λίγες ώρες.
Άλλη αιτία γαστρεντερίτιδας είναι τα βακτήρια, οπότε είναι και πιο πιθανό να δούμε αίμα ή/και βλέννη (το ροζ που αναφέρετε ίσως να είναι αίμα ανακατεμένο με βλέννη). Με εξαίρεση την λοίμωξη απο Shigella ή ειδικές κατηγορίες ασθενών (π.χ. ανοσοκατεσταλμένα παιδιά, ή ασθενείς με καρκίνο), και πάλι δεν χορηγούμε φάρμακα αλλά υποστηρίζουμε το παιδί με υγρά και ηλεκτρολύτες μέχρι να ανακάμψει.
Εφόσον μια διάρροια κρατά για πολύ (πάνω από εβδομάδα) ή δεν βελτιώνεται μέσα στις πρώτες 3-5 ημέρες, ή δούμε αίμα ή βλέννη, ή τέλος αν υπάρχει πυρετός ή το παιδί είναι πολύ άρρωστο, είμαστε υποχρεωμένοι να κάνουμε καλλιέργεια κοπράνων (και να επιβεβαιώσουμε την παρουσία αίματος). Η καλλιέργεια ούρων που αναφέρετε συνήθως δεν αποτελεί μέρος της διερεύνησης της διάρροιας, εκτός αν συντρέχουν άλλοι ειδικοί λόγοι που δεν μού αναφέρετε στο μήνυμά σας. Με την λήψη των απαντήσεων της καλλιέργειας κοπράνων μπορούμε να εντοπίσουμε το είδος του μικροοργανισμού και εφόσον απαιτείται, να χορηγήσουμε την κατάλληλη αγωγή. Σε κάποιες περιπτώσεις ο “ένοχος” μια μακράς ή αιματηρής διάρροιας αποδεικνύεται πως είναι κάποιο παράσιτο (αμοιβάδες, σκουλήκια κλπ) - και εδώ οι περισσότερες περιπτώσεις θεραπεύονται πολύ εύκολα με αντιβιοτικά από του στόματος.
Σημειώστε πως ένα παιδί που έχει πολλές κενώσεις ή έχει διάρροια για αρκετές μέρες ενδέχεται να έχει επίσης ερεθισμό του πρωκτού ή κάποια ραγάδα, προβλήματα που μπορεί να δώσουν την εικόνα αίματος στα κόπρανα, το οποίο όμως δεν έρχεται από το έντερο, αλλά είναι δερματικό και υποχωρεί με τοπική φροντίδα.
Τα υποαλλεργικά γάλατα κατά κανόνα δεν έχουν θέση στην θεραπεία της οξείας γαστρεντερίτιδας, οπότε δεν έχετε λόγο να αλλάξετε το γάλα του παιδιού σας. Επίσης, εφόσον θηλάζετε, σάς προτείνω να συνεχίσετε τον αποκλειστικό θηλασμό τουλάχιστον μέχρι τους 6 μήνες. Στην συντριπτική πλειονότητα των περιπτώσεων ( > 99%) δεν απαιτείται κανενός είδους συμπλήρωμα. Το γάλα σας όχι μόνο είναι αρκετό, αλλά είναι και ό,τι καλύτερο για το παιδί σας, τόσο στην υγεία, όσο και στην ασθένεια. Επομένως, όχι συμπλήρωμα, όχι υποαλλεργικό γάλα.
Σε κάποιες περιπτώσεις γαστρεντερίτιδας (όπως αυτή που προκαλείται από τον Rota ιό) που κρατούν περισσότερο από 7-14 ημέρες, έχει παρατηρηθεί πως κάποια παιδιά αποκτούν παροδικά δυσανεξία στην λακτόζη. Σε αυτά τα παιδιά μπορεί να προτείνουμε γάλα χωρίς λακτόζη για 2-3 εβδομάδες, μέχρι το έντερό τους να αποκατασταθεί, οπότε και επανερχόμαστε στο προηγούμενο γάλα. Ποτέ δεν διακόπτουμε ή αραιώνουμε τον μητρικό θηλασμό.
Τελευταία γίνεται λόγος για την χορήγηση προ/πρε-βιοτικών για την αντιμετώπιση της οξείας γαστρεντερίτιδας, η έρευνα όμως εξελίσσεται, η συζήτηση είναι μεγάλη, και ξεπερνά τον σκοπό αυτής της απάντησης.
Με ρωτάτε για πιθανότητα αλλεργίας - οι τροφικές αλλεργίες εμφανίζονται συνήθως με δερματικές, αναπνευστικές, γαστρεντερικές ή άλλες εκδηλώσεις, μπορούν όμως να εμφανιστούν μόνο με διάρροια ή έμετο. Συχνά όμως η διάρροια είναι χρόνια, και το παιδί είναι ευερέθιστο, ενώ μπορεί να συνυπάρχει σημαντική αποτυχία πρόσληψης βάρους. Εφόσον τα στοιχεία δείχνουν προς τα εκεί, απαιτείται έλεγχος.
Το παιδί σας μπορεί να έχει εμφανίσει αλλεργία στην πρωτεΐνη του γάλακτος, όμως αυτό είναι πολύ σπάνιο σε παιδιά που θηλάζουν αποκλειστικά. Αν δίνετε συμπλήρωμα οι πιθανότητες αυξάνονται. Και εδώ, το ιστορικό και ο εργαστηριακός έλεγχος μπορούν να βοηθήσουν. Η καλύτερη θεραπεία είναι ο αποκλειστικός μητρικός θηλασμός.
Επίσης καλό είναι να γνωρίζετε πως με εξαίρεση το αίμα και την βλέννη, λίγα μπορεί να αποκομίσει κανείς με βεβαιότητα από το χρώμα των κοπράνων - η καλλιέργεια είναι πάντα αναγκαία όταν κανείς υποψιάζεται κάποιον ασυνήθιστο παράγοντα (ιό, βακτήριο ή παράσιτο), μαζί με κάποιες ακόμα συμπληρωματικές εξετάσεις.
Εν περιλήψει:
1. Να επισκεφτείτε τον γιατρό σας με όλες σας τις εξετάσεις και να ερευνηθεί το παιδί διεξοδικά.
2. Οι πιθανότητες να χρειάζεται το παιδί σας υποαλλεργικό γάλα είναι ελάχιστες, και αυτά που μού δίνετε εδώ δεν αρκούν για να πω πως θα βοηθήσει. Η τελική απάντηση όμως εξαρτάται από άλλες πληροφορίες που δεν έχω επί του παρόντος.
3. Η αλλεργία στην πρωτεΐνη γάλακτος πρέπει να διερευνηθεί.
4. Το γάλα σας είναι πιθανότατα υπέρ-αρκετό για να θρέψει το παιδί σας. Τα συμπληρώματα δεν έχουν θέση στην καλή διατροφή ενός βρέφους 4 μηνών, το οποίο πρέπει να θρέφεται, στην υγεία και στην ασθένεια, αποκλειστικά με μητρικό γάλα.
Με εκτίμηση,
Παναγιώτης Ρενιέρης, MD, FAAP"
Εργαλεία 
