Είναι η πιο συχνή λοίμωξη του αναπνευστικού για τα βρέφη κάτω των 12 μηνών και η συνηθέστερη αιτία για την εισαγωγή τους σε νοσοκομείο. Επιπλέον, η βρογχιολίτιδα μπορεί να αποτελέσει απειλή και για την ίδια τη ζωή του μωρού. Έτσι, η έγκαιρη διάγνωση και η αντιμετώπισή της κρίνονται απολύτως απαραίτητες.
Η οξεία ιογενής βρογχιολίτιδα είναι η πιο συχνή λοίμωξη του κατώτερου αναπνευστικού συστήματος, ιδίως στα βρέφη κάτω των 12 μηνών. Αποτελεί την πιο συχνή αιτία εισαγωγής στο νοσοκομείο αλλά και θανάτου μέχρι τον 6ο μήνα της ζωής.
Αρχικά θεωρήθηκε ότι η κύρια αιτία ήταν ο ιός του αναπνευστικού συγκυτίου, αλλά τα τελευταία χρόνια διαπιστώθηκε ότι αρκετοί άλλοι ιοί ευθύνονται σε ποσοστό άνω του 30%.
Συχνότεροι είναι οι ρινοϊοί -γνωστοί και ως ιοί του κοινού κρυολογήματος-, ο μεταπνευμονοϊός και άλλοι. Οι ιοί μεταδίδονται στα βρέφη από άλλα μεγαλύτερα παιδιά ή ενηλίκους με τα μικροσταγονίδια που εκπέμπονται με το φτάρνισμα, τον βήχα και το δυνατό γέλιο και μολύνουν τον αέρα στον περιβάλλοντα χώρο. Με παρόμοιο τρόπο μολύνονται τα χέρια και διάφορα αντικείμενα που στη συνέχεια πιάνουν τα βρέφη και, όπως συνήθως συμβαίνει, τα φέρνουν στο στόμα. Δεν είναι, λοιπόν, καθόλου παράξενο που η βρογχιολίτιδα στις χώρες με ψυχρότερο κλίμα επιπολάζει κυρίως τους κρύους μήνες του χρόνου, ενώ στα τροπικά κλίματα την περίοδο των βροχών.
Η είσοδος του ιού (στη μύτη, στον φάρυγγα, στους βρόγχους) προκαλεί βλάβη στα επιφανειακά κύτταρα που οδηγεί σε γενικευμένη στένωση όλων των αεραγωγών. Η στένωση προέρχεται από οίδημα του τοιχώματος των αεραγωγών, από νεκρωμένα κύτταρα και βλέννη και σε μερικές περιπτώσεις και από σπασμό των ελαστικών μυϊκών ινών που περικλείουν το τοίχωμα των βρόγχων. Η στένωση είναι πολύ πιο έντονη στους μικρούς βρόγχους -τα βρογχιόλια, απ’ όπου πήρε και το όνομά της η νόσος- και οδηγεί σε αύξηση των αντιστάσεων στη μετακίνηση του αέρα μέσα και έξω από τους πνεύμονες, που εκδηλώνεται με αναπνευστική δυσχέρεια, δηλαδή δυσκολία στην αναπνοή - δύσπνοια.
Τα συμπτώματα της βρογχιολίτιδας
Έτσι, η βρογχιολίτιδα στο βρέφος συνήθως εκδηλώνεται αρχικά με ρινικές εκκρίσεις (αυτό που λέμε συνάχι), προοδευτικά αυξανόμενη ρινική απόφραξη και ξηρό ερεθιστικό βήχα, που στη συνέχεια γίνεται βαθύς και υγρός, καθώς ο οργανισμός προσπαθεί να αποβάλει τις εκκρίσεις. Ο πυρετός πάνω από 38,5ο C είναι μία από τις πρώτες εκδηλώσεις για το 50% των ασθενών. Μέσα σε μία έως τρεις ημέρες εκδηλώνονται τα σημεία της αναπνευστικής δυσχέρειας, δηλαδή ταχύπνοια (γρήγορες αναπνοές σα λαχάνιασμα) και εισολκές (βαθουλώματα ανάμεσα στις πλευρές, στον λαιμό ακριβώς πάνω από το στέρνο και εκεί όπου ο θώρακας ξεχωρίζει από την κοιλιά). Σε μερικές περιπτώσεις οι γονείς μπορεί να ακούσουν τον λεγόμενο συριγμό, έναν ήχο σαν «γατάκια» στο στήθος του βρέφους.
Εξαιτίας της στένωσης ή της απόφραξης σε μερικά βρογχιόλια ο εισπνεόμενος αέρας δεν κατανέμεται ομοιόμορφα στους πνεύμονες, μειώνεται το οξυγόνο στο αίμα και το βρέφος μπορεί να μελανιάσει. Τα σημεία της αναπνευστικής δυσχέρειας μπορεί να είναι ήπια, μέτρια ή και σοβαρά. Ανάλογη με τη βαρύτητα είναι και η μειωμένη λήψη τροφής. Σε νεογέννητα βρέφη μέχρι 40 ημερών και ιδιαίτερα στα πρόωρα ενδέχεται να συμβούν και επεισόδια άπνοιας.
Η αντιμετώπιση της βρογχιολίτιδας
Είναι ευνόητο ότι το βρέφος με αυτήν την εικόνα πρέπει ναεξεταστεί το συντομότερο από τον παιδίατρό του, ο οποίοςθα εκτιμήσει τη βαρύτητα της νόσου και θα αποφασίσει γιατην απαραίτητη αγωγή στο σπίτι ή την ανάγκη εισαγωγής στονοσοκομείο.
Για τα βρέφη με τα ηπιότερα συμπτώματα απαιτούνται ελάχιστα φάρμακα. Σε όσα είναι πιο βαριά ή χρειάζεται να νοσηλευτούν, ενδέχεται να χρησιμοποιηθούν οξυγόνο, ενδοφλέβια χορήγηση υγρών, βρογχοδιασταλτικά και κορτιζονούχα φάρμακα για μικρό χρονικό διάστημα.
Τα βρέφη που βρίσκονται σε μεγαλύτερο κίνδυνο ακόμη καιγια τη ζωή τους, αν η νόσος δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα καιεπιθετικά, είναι αυτά που γεννήθηκαν πολύ πρόωρα με πολύμικρό βάρος γέννησης ή παρέμειναν σε μηχανική υποστήριξη αναπνοής και οξυγόνο για μεγάλο χρονικό διάστημακαι έχουν αναπτύξει τη χρόνια πνευμονική νόσο των νεογνών (βρογχοπνευμονική δυσπλασία), καθώς και εκείνα μεβαριές συγγενείς καρδιοπάθειες. Για τις κατηγορίες αυτέςυπάρχει ειδικό εμβόλιο προστασίας έναντι ενός από τους κυριότερους ιούς που προκαλούν βρογχιολίτιδα -του ιού τουαναπνευστικού συγκυτίου- και χορηγείται στους πρώτους μήνες της ζωής.
Εργαλεία 
